Οικονομική σημασία της πορτοκαλιάς στην Ελλάδα
Τα πορτοκάλια κατέχουν τη πρώτη θέση στις καλλιέργειες των εσπεριδοειδών στην Ελλάδα με ετήσια παραγωγή 800.000 τόνων και με καλλιεργούμενη έκταση 352.611 στρέμματα . Βασικό χαρακτηριστικό στις καλλιέργειες πορτοκαλιών στην Ελλάδα είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος τους είναι από ποικιλίες που είναι ντόπιες. Επίσης οι ποικιλίες που καλλιεργούνται σε μεγαλύτερη έκταση ωριμάζουν σχεδόν ταυτόχρονα πράμα που σημαίνει ότι διατίθονται στην αγορά την ίδια χρονική περίοδο, στο μέσο της εμπορικής περιόδου κι άρα διατίθονται στην αγορά σε μικρό χρονικό διάστημα. Αυτό είναι ένα βασικό μειονέκτημα και ιδιαίτερα σε χρονιές με μεγάλη παραγωγή, για αυτό και θα πρεπεί να εφαρμοστεί αναδιάρθωση των υπάρχοντων ποικιλιών.
Κλίμα κι έδαφος
Οι πορτοκαλίες ανήκουν στα εσπεριδοειδή , δένδρα της Νότιας Εύκρατου ζώνης και των ημιτροπικών περιοχών και δεν αναπτύσσονται σε πλάτος μεγαλύτερο των 42 μοιρών αλλά ούτε και σε μεγάλο υψόμετρο. Απαιτούν κλίμα υγρό και θερμό με ήπιο Χειμώνα όπου η θερμοκρασία δε πέφτει κάτων από 0 βαθμούς κελσίου. Στους -2 βαθμούς κελσίου τα άνθη , οι νεαροί βλαστοί και οι καρποί παθαίνουν σοβαρές ζημιές και στου -5 βαθμού κελσίου παθαίνουν ζημιές οι μεγάλης ηλικίας βλαστοί και οι καρποί όπως είναι η συρρίκνωση του ώριμου βλαστού και το κάψιμο των βλαστών. Ενώ στους -10 βαθμούς κελσίου τα δένδρα νεκρώνονται. Οι ισχυροί ανέμοι προκαλούν επίσης σοβαρές ζημιές για αυτό και συνιστούνται ανεμoφράκτες. Οι πορτοκαλιές αναπτύσσονται πολύ καλά σε γόνιμα αλλά ελαφρύ εδάφη. Απαιτούν καλό αερισμό και δεν ανέχονται την υψηλή υπόγεια στάθμη του νερού. Τα εσπεριδοειδή γενικότερα δέχονται πολλές αρδεύσεις , το νερό με το οποίο αρδεύονται πρέπει να είναι καλή ποιότητας και χαμηλής περιεκτηκότητας σε άλατα, γιατί είναι ευαίσθητα στα άλατα.
Εγκατάσταση οπωρώνα
Οι κλιματολογικές συνθήκες είναι ο βασικός παράγοντας για την επιτυχή εγκατάσταση ενός νέου οπωρώνα με πορτοκαλιές. Ανάλογα την περιοχή πρέπει ο παραγωγός να επιλέγει την ποικιλία και το είδος της πορτοκαλιάς. Άλλοι παράγοντες για την εγκατάσταση ενός οπωρώνα με πορτοκαλιές είναι το διαθέσιμο νερό, η άρδευση, το έδαφος, η δυνατότητα επιλογής ποικιλίας κτ.λ. Το πιο συνηθισμένο σύστημα φύτευσης της πορτοκαλιάς είναι κατά τετράγωνα και σε αποστάσεις 5-7μ. Όταν φυτεύονται ποικιλίες παρθενοκαρπικές όπως η πορτοκαλιά merlin δεν χρειάζονται επικονιάστριες ποικιλίες. Αν φυτεύονται ποικιλίες αυτόστειρες και σπερμοφόρες πρέπει να φυτευτεί εκτός από τη κατάλληλη ποικιλία και η κατάλληλη επικονιάστρια ποικιλία.
Η καλύτερη εποχή φύτευσης είναι η Άνοιξη όταν έχουν περάσει οι παγετοί και τα κρύα. Τα δενδρύλια αφού φυτευτούν χρειάζονται υποστήριξη. Συνήθως ο κορμός περιβάλλεται από λευκό ειδικό χαρτί ή πλαστικό υπό τη μορφή κυλίνδρου. Το σχήμα διαμόρφωσης της πορτοκαλιάς συνήθως είναι ελαύθερο κύπελλο με 3-5 βραχίονες. Αφού επιλεγούν οι βασικοί βραχίονες ακολουθεί ελαφρύ κλάδεμα για να μπεί το δένδρο γρήγορα στη καρποφορία.
Πρόληψη ζημιών από παγετούς
Οι πορτοκαλίες όπως προαναφέρθηκε είναι ευαίσθητες σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός , με αποτέλεσμα το Χειμώνα ένας παγετός να μπορεί να καταστρέψει ολόκληρη τη παραγωγή ή κι ολόκληρα τα δένδρα. Ο καρπός που δέχθηκε παγετό γίνεται σπογγώδης , στεγνός δίχως καμία εμπορική αξία. Η ζημιά στα δένδρα μπορεί να εκφραστεί ως ζημιά στα φύλλα , νέκρωση νεαρών ή ετήσιων βλαστών νέκρωση βραχίονων ή και ολόκληρου του δένδρου. Ο ζημιές από το παγετό εξαρτώνται από το είδος του παγετού , από τη ποικιλία και από το υποκείμενο, από την έκθεση στο παγετό του οπωρώνα , την φυσιολογική κατάσταση των δένδρων και από το στάδιο ανάπτυξη τους.
Η καλύτερη μέθοδος προστασίας από τους παγετούς είναι η εκλογή του κατάλληλου είδους , υποκειμένου ποικιλίας για το κατάλληλο περιβάλλον. Έχοντας υπόψιν τις κλιματολογικές συνθήκες μιας περιοχής και την ανθεκτικότητα του φυτού στις χαμηλές θερμοκρασίες γίνεται η επιλογή του κατάλληλου είδους, υποκειμένου ή ποικιλίας.
Παγετοπροστασία σε παγεόπληκτες περιοχές
Εάν η περιοχή είναι παγετόπληκτη τότε πρέπει τα δένδρα να προστατεύονται από τους παγετούς. Για να εφαρμοστεί η παγετοπροστασία με αποτέλεσμα πρέπει να συνυπάρχουν τρείς προϋποθέσεις:
- Τοπική μετερεωλογική υπηρεσία
- Πληροφόρηση των ενδιαφερόμενων παραγωγών
- Σύστημα αντιπαγετικής προστασίας
Άρδευση & λίπανση πορτοκαλιάς
Οι πορτοκαλίες ευδοκιμούν και καλλιεργούνται σε θερμές περιοχές όπου οι βροχοπτώσεις δεν υπερβαίνουν τα 200-300 χιλ. Έτσι γίνεται κατανοητό ότι δε γίνεται να υπάρξει οπωρώνας με πορτοκαλιές που δεν διαθέτει άρδευση. Επίσης το νερό πρέπει να είναι καλής ποιότητας με μικρή περιεκτηκότητα σε άλατα. Οι αρδεύσεις πρέπει να γίνονται πιο τακτικά και με ποσότητα νερού τόση όση να καλύπτει τη ριζόσφαιρα που βρίσκεται σε βάθος μέχρι και 1 μ. Βέβαια η συχνότητα των αρδεύσεων εξαρτάται σε σημαντικό ποσοστό κι από το τύπο του εδάφους. Σε ελαφρά και αμμώδη εδάφη οι αρδεύσεις είναι πιο συχνές ενώ σε πιο βαριά εδάφη είναι πιο αραιές.
Από τη στιγμή που οι πορτοκαλιές είναι απαραίτητο να δέχονται πολλές αρδεύσεις πρέπει να χορηγούνται σε αυτές και οι ανάλογες ποσότητες λιπασμάτων επειδή οι πολλές αρδεύσεις προκαλούν την έκπλυση των εδαφών. Η αζωτούχα λίπανση πρέπει να είναι μεγάλη περίπου στις 15- 20 μονάδες αζώτου ανά στρέμμα και να γίνεται σε περισσότερες από μια φορές. Το κάλιο και το φώσφορο μπορούν να χορηγούνται μια φορά το Φθινόπωρο ή το Χειμώνα σε μισή ποσότητα από αυτή του αζώτου και ανά διετία ή τριετία στα πιο βαριά εδάφη. Επιπλέον η λίπανση θα πρέπει να περιλαμβάνει κι άλλα θρεπτικά στοιχεία όπως το σίδηρο , το μαγνήσιο, το βόριο κτ.λ. καθώς στις πορτοκαλιές παρατηρούνται συχνά τροφοπενίες αυτών των ιχνοστοιχείων. Τέλος για να εφαρμόσει ένας παραγωγός τις σωστές δοσολογίες λιπάσματος ανά θρεπτικό στοιχείο θα πρέπει να έχει προχωρήσει σε ανάλυση του εδάφους.
Τέλος για να μπορέσει ένας παραγωγός να καλλιεργήσει με επιτυχία πορτοκαλίες θα πρέπει να λάβει υπόψιν του όλα τα παραπάνω και να εμβαθύνει στο κάθε θέμα ανάλογα τις περιστάσεις της δικής του περίπτωσης. Επίσης θα πρέπει να καταγράφει τις πρακτικές που ακολύθησε κάθε έτος έτσι ώστε να δεί τι αποδίδει καλύτερα για εκείνον και τη καλλιέργεια του.
